Triều Đại Hậu Lê Trải Qua Bao Nhiêu Đời Vua? *
Nhà Lê trung hưng (chữ Hán: 黎中興朝, Hán Việt: Lê trung hưng triều, 1533–1789) là giai đoạn tiếp theo sau của triều đại quân gia chủ Hậu Lê (tiếp nối đơn vị Lê Sơ) trong lịch sử dân tộc Việt Nam, được thành lập sau lúc Lê Trang Tông với việc phò tá của cựu thần công ty Lê sơ là Nguyễn Kim được chuyển lên ngôi báu. Vùng đất Vạn Lại – yên ổn Trường (thuộc thị trấn Thụy Nguyên, nay là những xã Thuận Minh, thọ Lập) nhằm lập hành cung. Ngày 16/4 năm Quý Tỵ 1593 sau ngay sát 70 năm sau khi đánh thắng nhà Mạc, sự nghiệp trung hưng bên Lê hoàn thành vua Lê ráng Tông trường đoản cú hành cung Vạn Lại được rước về Đông gớm (1593–1789).
Đây làtriều đạidài độc nhất vô nhị so cùng với cáctriều đạiViệt Namtồn trên 256 năm cùng với 16 vị vua gồm những: Lê Trang Tông, Lê Trung Tông, Lê Anh Tông, Lê vắt Tông, Lê Kính Tông, Lê Thần Tông, Lê Chân Tông, Lê Huyền Tông, Lê Gia Tông, Lê Hy Tông, Lê Dụ Tông, Lê Đế Duy Phương, Lê Thuần Tông, Lê Ý Tông, Lê Hiển Tông và Lê Mẫn Đế. Đây là thời kỳ lãnh thổViệt Namđược không ngừng mở rộng nhiều lần nhất.
Bạn đang xem: Triều đại hậu lê trải qua bao nhiêu đời vua? *
Tại thọ Xuân, trong thời hạn 47 năm (1546 - 1593) hành năng lượng điện được chuyển qua chuyển lại giữa Vạn Lại với Yên Trường những lần (Đại Việt sử cam kết toàn thư). Chủ yếu tại chỗ đây đã ra mắt nhiều sự kiện.
Về văn hóa: gần như thành tựu về kiến trúc nhiều đình miếu đền miếu được trùng tu, xây dựng, tiêu biểu vượt trội như Hành cung yên Trường, thường Cung Từ hiền thê Phạm Thị Ngọc è (tại thọ Diên ngày nay), thường thờ Lê Đại Hành (tại xã Xuân Lập); những trò diễn như trò Ngô, trò diễn Xuân Phả (Xuân Trường) là những góp phần cho lịch sử vẻ vang sân khấu dân tộc ở thời gian này;
Về giáo dục: sinh sống Vạn Lại đã tổ chức 7 khoá thi đã có không ít hiền tài bao gồm công với non sông vào mọi năm thời điểm cuối thế kỷ 16, đầu thế kỷ 17. Đó là những tiến sĩ Phùng tự khắc Khoan, Nguyễn Thưc, Lê Trạc Tú... Trong những 45 fan đỗ tiến sỹ ở Vạn lại có hơn 30 người trở thành thượng thư, nhiều người dân được bên vua cử đi sứ. Một số người sau khoản thời gian đỗ tiến sĩ và làm cho quan và gắn bó với mảnh đất nền Vạn Lại như Phùng tự khắc Khoan. Trên Văn Miếu hà nội thủ đô ngày nay có 82 bia tiến sĩ, trong đó có 7 bia ghi các tiến sĩ đỗ những khoa thi sinh sống Vạn Lại.
Sơ đồ vật Nhà Lê Trung Hưng - Chúa Trịnh - Chúa Nguyễn
(1533 - 1789)
VUALÊ TRANG TÔNG (1533 - 1548)
Vua tên húy là Lê Ninh, con trai của Chiêu Tông, người mẹ là Gia Khánh Hoàng Thái hậu Phạm Thị Ngọc Quỳnh, tín đồ sách Cao Trĩ, thị trấn Thụy Nguyên.
Vua sinh tiếng Tỵ ngày 15 mon 10 năm Tân Sửu. Hiện giờ Đăng Dung tiếm ngôi, bà bầu lánh nạn vào ở sách Trung Lập, thị xã Nông Cống, sống ở nhà Lê Lan.
Nguyễn Kim nuôi dưỡng sĩ tốt, chiêu hiền hậu đói sỹ, ngầm sai bạn tỡm con chỏu nhà Lờ để lập ngụi, rồi tỡm được Lê Ninh là nhỏ của Chiêu Tông, bèn đón lịch sự Ai Lao.
Năm Quý Tỵ (1533), ngày 18 tháng 2, tôn Lê Ninh lên ngôi, đổi niên hiệu một lần là Nguyên Hòa, 16 năm, ban đầu từ năm Nhâm Thân.
Năm sau vua tôn Đại tướng mạo quân Nguyễn Kim là Thượng phụ Thái sư, Hưng Quốc công, Chưởng nội ngoại, kết duyên với vua Ai Lao, nhờ họ trợ giúp binh lương nhằm mưu đồ bài toán lấy lại nước.
Ngày 27 mon 2, chư quân đón Vua về thế đô. Ngày 17 tháng 10 về cho tới Lam Sơn, lập doanh trại ở những phường như Dao Xá, phụng sự tôn điện, dựng nhà Thái Miếu nghỉ ngơi xứ Du Tiên, xóm Tiền, chiêu tập các phường nghỉ ngơi Lam Sơn, chỉ với các phường như: Lam Sơn, Hưng Khánh, Phúc Lâm, Dao Xá phụng cúng Tôn điện. Vua ban sắc cho các phường là "Nội phụng nhiêu dân", vẫn tuân theo lệ cũ. Mệnh cho Lê Văn Tích xã Dao Xá làm Hương quan; Trịnh Văn Khải phường Lam Sơn làm Hương sư, biên chép số fan và số ruộng của phiên bản hương, cùng số hộ của các xã đúng như cựu điền.
Ngày rằm năm Bính Tý, Vua lập hành cung tại sách Vạn Lại, lạng ta Quốc công (Trịnh Kiểm) tới đưa thông tin thắng trận, Ái Châu (Thanh Hóa) đó dẹp yên.
Ngày 29 tháng giêng năm Mậu Thân (1548), Vua chầu ông vải ở ngôi được 6 năm, lâu 34 tuổi, táng làm việc Cảnh bởi sách Trung Lập, Lam Sơn. Dưng tôn hiệu: Dụ Hoàng đế, miếu hiệu là Trang Tông. Sinh nhỏ là Lê Giản, tức Trung Tông.
TRUNG TÔNG VŨ HOÀNG ĐẾ
Vua Lê Trung tông là vị vua sản phẩm hai của triều Lê Trung Hưng. Vua huý là Lê Duy Huyên, miếu hiệu Trung tông Vũ hoàng đế, là nhỏ trưởng của vua Trang tông, bà mẹ là Trinh Thục Hoàng thái hậu Lê Thị Ngọc Tông, người xã Thuỷ Chú, thị trấn Lôi Dương.
Vua sinh giờ đồng hồ Hợi, ngày 6 tháng 12 năm 1533, đăng quang ngày 13 tháng 2 năm 1548 ngơi nghỉ sách Vạn Lại đặt niên hiệu là Thuận Bình, phong đến Trịnh Kiểm là Lương Quốc Công quyết định mọi câu hỏi triều chính.
Năm Quý Sửu (1553), Vua rời hành cung về An Trường.
Ngày 24 tháng Giêng năm Bính Thìn ( 1556) Vua băng, không tồn tại con nối ngôi, làm việc ngôi 8 năm, lâu 23 tuổi, táng làm việc Dụ lăng, Dao Xá, Lam Sơn.
VUA LÊ ANH TÔNG
(1556 - 1573)
Vua Lê Anh Tông thương hiệu húy là Duy Bang, con cháu 5 đời của Lê Trừ, anh thứ hai của Lê Thái Tổ, Lê Trừ hiện ra Lê Khang, Khang có mặt Thọ, Thọ có mặt Duy Thiệu, Duy Thiệu có mặt Duy Khoáng. Duy Khoáng lấy vợ người hương tía Vệ, thị xã Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, hình thành Lê Duy Bang (Lê Anh Tông).
Vua Lê Anh Tông sinh năm Nhâm Thân (1532). Lúc Lê Trung Tông mất, không có con nối dõi, thái sư Trịnh Kiểm cùng các đại thần tìm được Lê Duy Bang đang sinh sống và làm việc ở hương cha Vệ đó đón về lập làm cho vua. Vua Lê Anh Tông đăng quang năm Bính Thìn (1556), khi ấy ông đó 25 tuổi, trong thời hạn ở ngôi, Lê Trung Tông để niên hiệu 3 lần: Thiên Hựu từ năm 1556 - 1557, chủ yếu Trị từ thời điểm năm 1558 - 1571, Hồng Phúc tự 1572 - 1573.
Khi Trịnh Kiểm còn sống phần đông quyền hành trong triều đều vị Trịnh Kiểm quyết định, vua chỉ bài toán nghe theo. Những trận đánh lớn với quân Mạc đều vị Trịnh Kiểm phân chia quân điều khiển, trong cả khi Lê Duy Hàn là em vua ngầm có chí không giống lẻn vào cung lấy trộm ấn báu, bị bắt, vua xá tội cho, đến lúc Duy Hàn phạm tội giết mổ người, vua cũng giao cho thái sư Trịnh Kiểm toàn quyền xét xử.
Tháng hai năm Canh Ngọ (1570) Trịnh Kiểm gầy nặng rồi mất. Bằng hữu Trịnh Cối cùng Trịnh Tùng giành giật nhau quyền bính, bây giờ tình hình nhà Lê bị phân tách rẽ và suy yếu, nhưng lại vua Lê Anh Tông đó trực tiếp điều hành, dàn xếp xích míc này. Các tướng công ty Lê như Lê Cập Đệ cũng tỏ ra có năng lực lập được rất nhiều chiến công. Lê Anh Tông cũng kia cú các lần thế quân ra trận. Mang dự vậy nhưng lại Lê Anh Tông vẫn tin tưởng và trao quyền hành tối đa cho Trịnh Tùng tước đoạt trưởng quận công, nắm giữ binh quyền, nhưng các lần vua vẫn thực hiện đô tướng tá thống đốc đại binh mang quân cùng Trịnh Tùng ra tấn công nhà Mạc sống phía bắc. Do vậy quan hệ giữa vua cùng chúa tất cả phần hòa thuận. Quý phái tháng 3 năm Nhâm Thân (1572) Lê Cập Đệ ngầm tất cả chí khác rủ Trịnh Tùng đi thuyền ra thân sông mưu giết, Trịnh Tùng biết được cho nên việc không thành, từ kia hai bên Lê Trịnh thù oán thù nhau. Bên phía ngoài tỏ ra phù hợp sức với nhau để đánh Mạc nhưng phía bên trong vẫn đề phòng. Kế tiếp Trịnh Tùng lập mưu giết thịt Lê Cập Đệ, một số trong những quần thần như Cảnh Hấp cùng Đinh Ngạn nói cùng với vua rằng: Tả tướng gắng binh quyền to lớn như vậy chúa thượng khó lòng đứng được, vua nghe nói nuốm vừa sợ vừa ngờ, bèn đêm hôm chạy ra ngoài cùng 4 hoàng tử, chạy vào tỉnh nghệ an năm 1572. Trịnh tùng cùng rất bề tôi lập con thứ 5 của vua là Lê Duy Đàm lên làm cho vua cùng sai Nguyễn Hữu Liên đi đón vua cũ về (Lê Anh Tông). Ngày 22 tháng giêng năm Nhâm Thân vua về tới buôn bản Đỗ Xá, thị xã Nông Cống thì Trịnh Tùng sai người thắt cổ giết chết vua, vua nghỉ ngơi ngôi 17 năm lâu 42 tuổi, táng ở lăng Hoa Cao, làng mạc Trịnh Xá, xã cha Vệ, thị xã Đông Sơn.
Vua Lê Anh Tông sinh được 5 người con trai 1 bạn con gái, trưởng phái nam là Lê Duy Sách tức công ty Sản, chị em là Lê Thị Ngọc Quế người xã Tam Lư, huyện Lôi Dương, sinh 2 con trai 1 nhỏ gái; trang bị nam là Lê Duy Lựu, thứ 3 là Lê Duy Ngạch, mẹ là Lê Thị Ngọc Bền, tín đồ sách Nông Vụ. Thiết bị 4 là Lê Duy Tùng, vật dụng 5 là Lê Duy Đàm (Lê ráng Tông); Trưởng thiếu phụ là Ngọc Lễ (theo Hoàng Đình Phùng).
Sách Đại Việt sử kí toàn thư chép rằng:Vua Lê Anh Tông dựa vào huân thần tôn lập, mưu cuộc trung tâm, thiệt là mệnh trời trao cho vậy, song sự nghiệp chưa ngừng một nửa, lòng nghi ngại dần nảy sinh, chỉ tin lời dèm pha nhưng siêu bạt ra ngoài, yêu quý thay!
VUA LÊ THẾ TÔNG (1573-1599)
Vua huý là Duy Đàm, là conút của vua Anh Tông, người mẹ là mặc dù Khánh Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Ngọc Diễm, là người xã bố Vệ, thị xã Đông sơn.
Vua sinh ngày 12 mon 11 năm Đinh Mão, niên hiệu thiết yếu trị vật dụng 10 (1567), mất năm Kỷ Hợi 1599 là vịvuathứ tưnhàHậu Lê vào thời Lê Trung Hưng củaViệt Nam.
Tháng Giêng năm Quý Dậu (1573) đượcTrịnh Tùngđưa đăng quang vua, (trước lúc sai Tống Đức Vị gần kề hại vuaLê Anh Tông(Duy Bang).
Vua cầm cố Tụng cai trị trong thời kỳ mà Trịnh Tùng đó chiếm lĩnh được kinh thành tự tay công ty Mạc. Kể từ đây, quyền lực thực sự đó lâm vào tình thế tay Trịnh Tùng, vua không tồn tại thực quyền trong tay, bước đầu thời kỳ được call là thờiVua Lê-chúa Trịnh.
Ngày 24 tháng 8 năm Kỷ Hợi1599, vua cụ Tông mất, nghỉ ngơi ngôi được 26 năm, lâu 33 tuổi táng nghỉ ngơi Hoa Nhạc lăng trên Đông Sơn, Thanh Hoá.
Vua sinh được 2 nam nhi và 4 bé gái. Trưởng là Duy từ bỏ (mất ngày 29 mon Giêng, bà mẹ là Ngọc sơn Uy Lê Thị Đoan). Máy là Duy Tân (tức vua Kính Tông). Trưởng cô gái là Ngọc Phương, vật dụng là Ngọc Địch, tía là Ngọc Đức, út ít là Ngọc Tham, cùng chị em với Duy Trừ.
Trong thời hạn ở ngôi, Lê núm Tông đó đặt hai niên hiệu
*Gia Thái (1573-1577)
* quang đãng Hưng (1578-1599)
LÊ KÍNH TÔNG- KÍNH TÔNG DUỆ HOÀNG ĐẾ( 1600- 1619)
Niên hiệu: - Thuận Đức( 1600)
- Hoằng Địch( 1601- 1619)
" Thành tổ Triết Vương( Trịnh Tùng) tôn lập"
Vua Lê Kính tông, húy là Duy Tân, bé thứ của ráng tông. Bà bầu là Y Đức Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Ngọc Minh, tín đồ xã Duy Tinh, thị xã Hậu Lộc.
Vua sinh ngày 29 mon 02 năm Mậu Tý( 1588). Bình an Vương Trịnh Tùng với triều thần nhận định rằng Thái tử Trì( anh trai của Duy Tân) là người không thông minh, bèn lập bé thứ( Duy Tân) lên làm vua.
Năm Kỷ Hợi( 1599), vua lên ngôi, bấy giờ new 12 tuổi thay đổi niên hiệu 2 lần, Thuận Đức( 1600) với Hoằng Địch bước đầu từ năm Đinh Sửu( 1601).
Ngày 12 mon 5 năm Kỷ Mùi( 1619) vua băng, ở ngôi 20 năm, thọ 32 tuổi, vua sinh được 3 người con trai và 2 người con gái, táng làm việc lăng Hoa Man, buôn bản Tịnh Xá, xã ba Vệ.
Năm Đức Long vật dụng 4( 1632), truy nã tôn là Kính Tông Huệ Hoàng Đế./
THẦN TÔNG UYÊN HOÀNG ĐẾ (1619 -1643)
Vua thương hiệu húy là Duy Kỳ, nam nhi trưởng của Kính Tông, bà bầu là Đoan từ hoàng thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trinh, là con gái thứ 2 của Thượng phụ an toàn Vương. Vua sinh giờ đồng hồ Tý ngày 19 tháng 11 năm Đinh Mùi, niên hiệu Hoằng Định năm máy 8 (1607). Đến năm Kỷ hương thơm (1619), ngày 2 mon 6 vua lên ngôi nghỉ ngơi điện buộc phải Chính. Lấy ngày sinh có tác dụng ngày lâu dương thánh tiết. Vua nghỉ ngơi ngôi 2 lần.
Lần trước tiên ở ngôi 24 năm, ban đầu từ năm Kỷ mùi (1619) cho năm 1643. Đổi niên hiệu 3 lần: Vĩnh Tộ 11 năm (1619-1628); Đức Long 7 năm (1629-1634); Dương Hòa 9 năm (1634-1643). Kế tiếp nhường ngôi cho nhỏ là Chân Tông 6 năm (bắt đầu từ thời điểm năm 1643-1649).
Lần thiết bị hai vua sinh sống ngôi 13 năm (từ 1649-1662). Đổi niên hiệu 4 lần: Khánh Đức 4 năm (1649-1653); Đức Thịnh 5 năm (1653-1658); Vĩnh thọ 3 năm (1658-1661); Vạn Khánh 1 năm (1662).
Đến ngày 22 mon 9 năm Nhâm Tuất (1662) vua băng, lâu 56 tuổi. Ở ngôi toàn bộ 37 năm.
Sau khi băng hà, vua được táng ở Ngọc Lăng- làng mạc Quần Lai, thị trấn Lôi Dương (ngày nay thuộc xã Thọ Diên - thị xã Thọ Xuân- tỉnh giấc Thanh Hóa). Dâng tôn hiệu: Uyên Hoàng đế. Miếu hiệu: Thần Tông.
Sách Đại việt sử kí toàn thư bao gồm lời bình rằng: " Vua sinh sống mũi cao, phương diện rồng, thông minh học rộng, mưu lược sâu, văn hoa giỏi, xứng đáng là bậc vua giỏi".
Vua sinh được 4 trai, 6 gái với 2 fan con nuôi. Trai trưởng là Duy Hựu (tức vua Chân Tông); thứ là Duy Vũ (tức vua Huyền Tông); 3 là Duy Cối (tức vua Gia Tông); 4 là Duy Du (tức Hi Tông).
Tài liệu tham khảo:
1. Đại việt sử kí toàn thư ( tập 3). Nxb khoa học xã hội, năm 2009.
2. Tiền Lê - Hậu Lê. Nxb Thanh Hóa, năm 2011.
3. Lê triều ngọc phả tập ký.
VUA LÊ CHÂN TÔNG (1643-1651); Niên hiệu: Phúc Thái
Lê Chân Tông húy là Duy Hựu còn có tên là Duy Hiệu, bé trưởng của Thần Tông, người mẹ là minh phục Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Ngọc Bạch là người làng mạc Hoàng Sách, thị xã Gia Viễn.
Vua sinh giờ đồng hồ tỵ, ngày 19 tháng 9 năm Tân hương thơm 1631. Ngày 3 mon 10 năm Quý hương thơm 1643 lên ngôi, đổi niên hiệu một lần là Phúc Thái 7 năm, bắt đầu từ năm Quý Mùi.
Mùa hạ tháng bốn ngày 19 mọi công việc nhà nước số đông giao đến Trịnh Tạc xử quyết.
Năm Phúc Thái vật dụng 4 (1646) vua Minh mang lại sứ thần lịch sự phong mang đến Thái thượng hoàng làm cho An nam giới Quốc vương.
Xem thêm: Phân Tích Nhân Vật Phùng Trong Tác Phẩm Chiếc Thuyền Ngoài Xa Hay Nhất (Dàn Ý
Năm Kỷ Sửu 1651, ngày 26 mon 8 vua băng, không tồn tại con nối dõi. Vua ở ngôi 7 năm thọ 20 tuổi. Rước thần nhà ở Thái miếu, miếu hiệu Chân Tông.
HUYỀN TÔNG MỤC HOÀNG ĐẾ (1663 - 1671)
Vua có tên húy là Duy Vũ, nam nhi thứ của Thần Tông, em của bàn chân Tông, người mẹ là Phạm Thị Ngọc Hậu (giỗ ngày 2 tháng 6, táng ở bạn dạng xã) tín đồ làng Qủa Nhuệ, huyện Lôi Dương (nay là làng mạc Nam Giang, thị trấn Thọ Xuân) tỉnh giấc Thanh Hóa.
Vua sinh ngày 20 tháng 10 năm gần cạnh Ngọ (1654), ngày 11 mon 11 năm Nhâm dần dần (1662) lên ngôi vua, lấy ngày sinh làm cho ngày Đoan Minh Khánh Tiết, đem niên hiệu 1 lần là Cảnh Trị (1662 - 1671) 9 năm, bắt đầu từ năm Nhâm dần (1662).
Lời bàn: "Vua tính trời nhân hậu, vẻ fan nghiêm tĩnh, những năm ở ngôi, nội địa trị yên, thóc lúa được mùa cũng đáng điện thoại tư vấn là bậc vua hiền. Mà lại vua sinh hoạt ngôi không được lâu dài, đấy là một điều rất rất đáng tiếc".
Năm gần kề Thìn (1664) tháng 2, Vua ban mang lại Vương theo điển lễ đặc trưng không cần lạy. Khi vào chầu được đặt riêng một loại phản sinh hoạt bên yêu cầu ngự thất.
Ngày 15 mon 10 năm Tân Hợi (1671), tiếng Tỵ ngày 15 mon 10, vua băng hà không tồn tại con nối dõi sinh sống ngôi 9 năm. Thọ 18 tuổi, táng làm việc lăng Cảnh Thịnh, huyện Lôi Dương, xây điện Càn Long phụng thờ. Dâng tên thụy là: Khoát đạt, Duệ thông, cương minh, Trung chính, Ôn nhi, Hòa lạc, Khâm minh, Văn tứ, Doãn cung Tắc nhượng, Mục Hoàng đế. Miếu hiệu Huyền Tông.
GIA TÔNG MỸHOÀNG ĐẾ
Vua húy là Duy Cối, con thứ ba của vua Lê Thần Tông. Chị em là Chiêu Nghi Lê Thị Ngọc Hoàn, fan xã Phúc Lôc, thị xã Thụy Nguyên.
Vua sinh vào giờ Hợi ngày 4 tháng 4 năm Tân Sửu (1661) là em vua Lê Huyền Tông. Khi Thần Tông băng, hoàng thái tử Duy Cối bắt đầu lên 2 tuổi. Duy Cối được Trịnh Tạc và chính phi Trịnh Thị Ngọc Lung đón về nuôi sinh sống trong phủ.
Khi vua Huyền Tông qua đời không có con nối nghiệp, Chúa Trịnh cùng những triều thần văn võ lập Duy Cối lên ngôi, thời gian đó vua mới 11 tuổi. Vua làm lễ đăng quang vào ngày 19 mon 11 năm Tân Hợi (1671), lấy ngày sinh nhật làm ngày thọ Dương thánh tiết thay đổi niên hiệu nhì lần:
Dương Đức: từ thời điểm năm (1672) mang đến (1674)
Đức Nguyên: từ thời điểm tháng 10 năm giáp Dần (1674 đến 1675)
Năm ất Mão (1675), giờ mùi ngày 3 tháng tư vua băng, lâu 15 tuổi, ở ngôi được 4 năm. Sau thời điểm mất được mai táng ở lăng Phúc An (xã Phúc Lộc thị xã Thụy Nguyên). Chiều đình cho xây năng lượng điện thiên Ninh phụng thờ. Dâng tôn thụy là;
Khoan sáng suốt Đạt, Anh trái Huy Phu, tự khắc Nhân Vi Nghĩa Mỹ Hoàng ĐếMiếu hiệu Gia Tông./.
VUA LÊ HY TÔNG (1676 - 1705)
Lê Hy Tông còn có tên là Duy Cát, Duy vừa lòng là bé thứ của Lê Thần Tông, bà bầu là Trịnh Thị Ngọc Trúc hay Trịnh Thị Ngọc Tấn, sinh ra sau khi vua thân phụ đã mất (tháng 9 năm 1662) khoảng 5 tháng.
Theo biên chép của Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục. Bà mẹ ông người sinh hoạt xã Đông Khối, thị xã Gia Đình (tức thị trấn Gia Bình sau này). Trước khi qua đời, Lê Thần Tông dặn Tây vương Trịnh Tạc trông nom trợ giúp người bé sắp ra đời, về sau cho Lê Duy mèo (Duy Hợp) nối ngôi.
Lúc Duy Cát new 13 tuổi, đợc Tây vương phò đăng quang vua từ tháng 6 năm 1675. Mang ngày sinh có tác dụng Thiên minh thánh tiết. Từ bây giờ chiến tranh với bọn họ Nguyễn ở miền nam đã chấm dứt, cả hai miền lo củng cố nội trị. Bên vua tuân giữ lại cơ nghiệp sẵn có, rũ tay áo cơ mà hưởng cuộc thịnh trị, kỷ cưng cửng thì chấn hưng, thưởng vạc thì tráng lệ và công minh, phần lớn các công khanh đều xứng đáng với chức vụ, trăm quan kính giữ cơ chế chế độ, quần chúng. # yên nghiệp làm ăn.
Đó là các năm dưới niên hiệu Vĩnh Trị (1676 - 1680) và bao gồm Hòa (1681 - 1705).
Thời kỳ Lê Hy Tông có tác dụng vua được ngời đời bấy giờ ca ngợi là thời thịnh trị số 1 thời Trung hưng,
Sau 30 năm làm vua, tháng 4 năm Ất Dậu (1705). Lê Hy Tông truyền ngôi đến Hoàng hoàng thái tử là Lê Duy Đường lên làm cho Thái Thượng hoàng.
Tháng 4 năm 1716 Lê Hy Tông bỏ mạng hưởng lâu 74 tuổi táng tại Phú lăng làng mạc Phúc Lâm, thị xã Đông Sơn, tỉnh giấc Thanh Hóa. Rước thần công ty thờ ở Thái miếu, miếu hiệu Hy Tông.
DỤ TÔNG HOÀ HOÀNG ĐẾ
Vua Lê Dụ Tông huý là Duy Đường sinh ngày 08 tháng 10 năm 1680 là nhỏ trưởng của vua Lê Hy Tông mẹ là Ôn từ Hoàng Thái Hậu Nguyễn Thị Ngọc Đệ, người làng mạc Sùng Quân, thị xã Đông nghìn (nay ở trong tỉnh Bắc Giang).
Ngày 17 mon 01 năm Ất Dậu (1705) Vua lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu là Vĩnh Thịnh với Thái Bảo (1705 - 1729).
Năm 1729 nhường ngôi cho con là Duy Phường làm cho Thái thượng hoàng 2 năm rồi băng hà vào ngày 20 mon giêng năm Tân Hợi (1731) hưởng lâu 52 tuổi, dâng tôn hiệu là Hoà Hoàng đế, Miếu hiệu Dụ Tông. Vua được táng nghỉ ngơi lăng Cổ Đô thị xã Đông tô (nay là xã Thiệu Đô huyện Thiệu Hoá) sau cất mả về xã Bái Trạch xã Bàn Thạch thị trấn Lôi Dương (nay thuộc làng xuân Giang thị xã Thọ Xuân thức giấc Thanh Hoá). Lăng Vua Lê Dụ Tông nằm phương pháp trung vai trung phong di tích lịch sử vẻ vang Lam kinh 17km về phía Đông Nam, cách thị xã Thọ Xuân 3km phía Đông Nam.
Sự nghiệp vua Lê Dụ Tông trong kế hoạch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú bao gồm ghi: "Triều đại vua Lê Dụ Tông kỷ cương vững vàng hoàn bí".Đời vua khi khu đất nước tương đối thái bình, hình phát bị bớt nhẹ (bỏ hình phát chặt chân, tay).
Trong 24 năm ở khu nhà ở vua đã cho mở trường Quốc học với Hương học, đặt học quan nhằm lo bài toán dạy dỗ, lại cung cấp ruộng đất mang đến nhà trường để đưa hoa lợi chi phí. đem lại mỏ đồng Tụ Long lập đồng trụ có tác dụng mốc giới. Cấm quan tiền quân ko được tấn công cờ bạc, uống rượu, đưa ra hình vạc nghiêm khắc so với những kẻ gá bạc, đánh bạc, uống rượu và chứa gái bất luận là quan, quân tốt dân đều cần phạt chi phí hơn hèn khác nhau. Yêu cầu thu cùng tiêu huỷ hết những văn tự làm cho giả mạo, hễ viên quan làm sao hoặc kẻ nào đã dự cuộc đánh tệ bạc biết ra từ thú trớc thì đợc miễn phạt. Buôn bản trưởng cùng phường trưởng tất cả biết cơ mà không tố cáo cũng trở nên luận phạt, viên quan đi khám xét mà đến hoà giải sẽ bị khép vào tội xuề xoà.
Đánh giá bán về vua Lê Dụ Tông sách định kỳ triều tạp kỷ của Ngô Cao Lãnh ghi: Bấy giờ vua thừa hưởng cơ nghiệp thái bình, không xẩy ra binh đao, trong nớc vô sự, triều đình gồm làm được những việc, pháp độ được khôn cùng đầy đủ, kỷ cương thi hành được hết. Xứ lạ lẫm thi dưng lễ đồ vật tỏ lòng thành, thợng quốc thì trả lại đất, hoàn toàn có thể gọi là đời rất thi thịnh, nhà vua rủ ống tay áo ngồi ở trên, không phải khó nhọc mà lại mọi câu hỏi đâu ra đấy. Khi nói tới cuộc thịnh trị ở thời bấy tiếng ngời ta vớ phải nói đến đời vua này"
VĨNH KHÁNH ĐẾ ( LÊ DUY PHƯỜNG)
Vua Lê Duy Phường, nam nhi thứ của vua Lê Dụ tông, chị em là Trịnh Thị Tráng ( đàn bà Lương Mục Vương). Ông sinh vào năm 1709, cho năm 1729 Duy Phường được lập đăng quang vua mang ngày sinh có tác dụng ngày Tường Minh Khánh Tiết, để niên hiệu là vĩnh Khánh 4 năm cùng phong phụ thân mình có tác dụng Thái Thượng Hoàng.
Sau lúc lên ngôi, ông vẫn ban cha lời chiếu khá dài nói về công lao khai sáng sủa của lê Thái tổ, công việc trung hưng với vai trò của những chúa Trịnh.
Tháng Giêng năm 1731, sau thời điểm Thượng Hoàng Lê Dụ tông băng hà, vào triều đình đã phát sinh nhiều mâu thuẫn, mang lại tháng 8 năm 1732 vua Lê Duy Phường bị chúa Trịnh Giang phế làm cho Hôn Đức Công, cho năm 1735 vua băng hà, nghỉ ngơi ngôi 6 năm, lâu 26 tuổi.
Năm Canh Thân ( 1740), có tác dụng lễ chiêu hồn tại làng Kim Lũ, thị xã Thanh Trì. Vua sinh được 2 con trai, trưởng là Diệu, lắp thêm là Hiên.
THUẦN TÔNG GIẢN HOÀNG ĐẾ
Vua huý là Duy Tường, nhỏ trưởng của Dụ Tông, anh của Duy phường. Bà mẹ là Trang tự Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Ngọc Niêm( sinh ngày 14 mon 4, mất ngày 29 mon 11 nămẤt Mão. Táng tại bạn dạng xã sau dời về tángở tía Vệ dựngđiện tại bản xã phụng thờ).
Vua sinh ngày 15 tháng 2 năm Kỷ Mão( 1699), đăng quang năm Nhâm Tý (1732), mang niên hiệu là LongĐức. Vua băng hà ngày 15 tháng tư nămất Mão( 1735)ở ngôi 4 năm thọ 37tuổi. Táng tại lăngBình Ngô, huyện Thuỵ Nguyên. Dưng tôn hiệu: Giảnhoàngđế.
Vua có bẩm tính tinh thầnđoan trang, thanh cao, hoà kính. Tuy ngày là vuađượcít nhưngnhờ gồm chúa giúp rập bao gồm thống nên cơđồ thấn thánh trở về vua nối, truyềnđế lâuđời. Kinh Thi gồm câu rằng:" Thụ mệnh bấtđãi, tại VũĐinh tôn tử" nghĩa là:" chịu mệnhtrời không nguy, lại truyền cho nhỏ cho con cháu VũĐinh". Vua cũng như lời thơấy.
Vuasinhđược 4 đàn ông 4gái. Trưởng là Duy diêu (tức Hiển Tông) vật dụng là DuyĐàm, bố là Duy Hiên,út là Duy Du. Trưởng nàng là NgọcToán, lắp thêm là Ngọc tri, cha là NgọcTích bốn là Ngọc Canh
Ý TÔNG HUY HOÀNG ĐẾ (1735 - 1740)
Vua huý là Duy Thìn, bé thứ của Lê Dụ Tông, em ruột của Lê Thuần Tông (Lê Duy Tông). Thân mẫu là Hiên tự Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Ngọc Sắc, người xã bội bạc Nhuế, thị trấn Yên Phong.
Vua sinh ngày 9 tháng 2 năm Kỷ Hợi (1719), đăng quang ngày 27 tháng tư năm Ất Mão (1735). Sau khi lên ngôi, Vua đem ngày sinh nhật có tác dụng ngày Xuân Hồn Thánh Tiết. Đổi niên hiệu một lần là Vĩnh Hựu làm việc ngôi 6 năm (1735 - 1740).
Năm Canh Thân (1740), nhường ngôi cho con cháu là Duy Diêu và tôn Vua làm Thái Thượng hoàng ngự ở điện Càn thọ 19 năm (1740 - 1759).
Giờ Ngọ ngày 8 mon 6 nhuận năm Kỷ Mão (1759), Vua băng hà, lâu 41 tuổi. Táng làm việc lăng Phù Lê, thị trấn Thuỵ Nguyên. Dâng tôn hiệu là Huy Hoàng đế, miếu hiệu Ý Tông.
HIỂN TÔNG VĨNH HOÀNG ĐẾ (1740 - 1786)
Vua huý là Duy Diệu, nhỏ trưởng của Lê Thuần Tông, hotline Vua Lê Ý Tông là chú ruột, được Lê Ý Tông truyền ngôi cho. Thân mẫu là Nhu Thân Hoàng Thái hậu Trịnh Thị Ngọc Lương, người làng Bảo Vực, thị xã Văn Giang (tỉnh Hưng Yên).
Vua sinh tiếng Ngọ, ngày 10 tháng tư năm Đinh Dậu (1717). Lên ngôi ngày 21 tháng 5 năm Canh Thân (1740), khi ấy Vua 23 tuổi, được coi là dòng đích kế nối đại thống. Rước ngày sinh nhật làm cho ngày Thanh Hoà Thánh Tiết. Đổi niên hiệu một đợt là Cảnh Hưng 47 năm ban đầu từ năm Canh Thân (1740).
Năm ấy, nhà Thanh không đúng sứ sang phong mang lại Vua là An phái nam Quốc Vương.
Năm Kỷ Sửu (1769), thái tử Duy Vĩ bị Tĩnh Vương giết, lại bắt giam cả Trưởng Hoàng tôn vào ngục và lập hoàng tử đồ vật năm là Duy Cận làm cho Thái tử.
Năm Nhâm dần dần (1782), ngày 15 mon 10, bố quân lại ủng hộ Trưởng Hoàng tôn về nội điện với lập Hoàng tôn là Khiêm nối ngôi. Giáng Duy Cận có tác dụng Sùng Nhược Công.
Ngày 15 mon 7, Vua ngự coi triều thống nhất, văn võ bá quan phần đa tung hô vạn tuế cha lần. Bấy tiếng Vua 70 tuổi, gả công chúa Ngọc Hân mang lại Nguyễn Huệ.
Ngày 17 mon 7 năm 1786, Vua băng hà, ở ngôi 47 năm, thọ 70 tuổi. Táng sinh sống lăng Bàn Thạch, thị trấn Lôi Dương. Dâng tôn hiệu là Vĩnh Hoàng đế. Miếu hiệu là Hiển Tông
LÊ CHIÊUTHỐNG(1786-1789)
Lê Chiêu Thống thương hiệu thật là Lê Duy Khiêm sau thời điểm lên ngôi thay tên là Lê Duy Kỳ, là vua sản phẩm 16 cũng là ông vua sau cuối của triều Lê Trung Hưng, làm việc ngôi từ vào cuối tháng 7 âm định kỳ năm 1786 đến tháng giêng năm 1789. Là nhỏ trưởng của hoàng thái tử cũ Duy VVi ( truy tìm tôn Hựu Tông Diễn hoàng đế giỗ ngày 21 mon 2).
Vua sinh ngày 22 mon 9 năm Bính Tuất (1766) đăng vương ngày 27 tháng 7 năm Bính Ngọ đổi niên hiệu một đợt Chiêu Thống 4 năm bắt đầu từ năm Bính Ngọ(1786). Ngày 1tháng 9 năm Đinh mùi hương 1787 vua quang đãng Trung tiến quân ra tởm thành Vua Chiêu Thốn chạy lên gớm bắc, cử người sang mong viện quân Thanh.
Tháng 5 năm Nhâm Tý, tức năm Càn Long sản phẩm công nghệ 57(1792) con trái chết, Chiêu Thống bế tắc chán nản, lâm bệnh rồi tắt thở ngày 16 mon 10 âm lịch năm 1793 tức năm Quý Sửu, Vua băng hà, ở ngôi 4 năm lâu 28 tuổi táng tạm thời ở Bắc Kinh, nhà Thanh lại phong mang lại Duy An được kế tập chức đó làm chủ người bản quốc (An Nam).
Xem thêm: Bài Văn Mẫu Hãy Kể Một Kỉ Niệm Khó Quên Về Tình Bạn Hay Nhất (Dàn Ý
Ngày 21 tháng 9 năm gần cạnh Tý (1804) Duy An cùng vk con theo vua tòng vong trở về. Rước linh cữu của Vua, Thái Hậu và nguyên tử về táng sống Bàn Thạch huyện Lôi Dương nay nằm trong Thọ Xuân- Thanh Hoá. Lê Chiêu Thống ko cón tôn hiệu, miếu hiệu. Nguyễn Ánh( Gia Long) lên ngôi năm 1802 vẫn lấy 1 phần vạt liệu sinh hoạt Đông kinh Thằng Long thủ đô và một phần vật liệu nghỉ ngơi Lam gớm về xây đềnnhà Lêở tía Vệ- tp Thanh Hoávà bài xích vị của Vua cũng rất được đưa về để trên bàn thờ. Vua sinh được 2 người con một trai, một gai, trưởng là Thuyên mất sớm sống Bắc quốc, nữ là Ngọc Nga sinh hoạt lại Bắc quốc không tồn tại con.