Ngữ văn 10 trang 100 tập 1
Soạn Văn lớp 10 gọn ghẽ tập 1 bài bác Ôn tập văn học tập dân gian Việt Nam. Câu 1. Các đặc trưng của văn học dân gian:
I - NỘI DUNG ÔN TẬP
Câu 1 (trang 100 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Các sệt trưng của văn học tập dân gian:
- Tính truyền miệng : các tác phẩm văn học tập dân gian hầu như gắn với quá trình diễn xướng. Đặc điểm này thể hiện rất rõ ràng trong ca dao
- Tính tập thể : Nghĩa là nói tới tính vô danh (tác phẩm là sản phẩm của cả cộng đồng) với tính dị bản của văn học tập dân gian.
Bạn đang xem: Ngữ văn 10 trang 100 tập 1
- Tính thực hành : Đặc trưng này biểu đạt rất rõ trong các bài ca nghi lễ, bài hát đối đáp giao duyên, những bài hò lao động...
Câu 2 (trang 100 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
a) Sử thi: gồm quy mô lớn, ngôn từ có vần, nhịp, hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật hoành tráng, hào hùng, kể về biến cố bự trong xã hội dân cư cổ đại.
b) Truyền thuyết: kể về việc kiện với nhân vật kế hoạch sử, có xu hướng lí tưởng hóa, bộc lộ sự yêu mến và tôn vinh vinh những người dân có công cùng với nước. Dường như vừa đề cao, vừa phê phán nhân vật lịch sử.
c) Truyện cổ tích: là tác phẩm hư cấu có chủ định, nói về bé người thông thường nhằm thể hiện lòng tin nhân đạo và sáng sủa của nhân dân
d) Truyện cười: ngắn,kết cấu chặt chẽ, ngừng bất ngờ, nhằm mục đích giải trí, phê phán
e) Ca dao: kết phù hợp với âm nhạc lúc diễn xướng, diễn đạt thế giới nội tâm con người
f) Truyện thơ: thơ phản ảnh số phân cùng khất vọng nhỏ người
g) Chèo: là kịch dân gian, mệnh danh cái giỏi đẹp, phê phán, đả kích dòng xấu trong làng hội
- Bảng tổng hợp:
| Truyện dân gian | Câu nói dân gian | Thơ ca dân gian | Sân khấu dân gian |
| Thần thoại, sử thi, truyền thuyết, cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, truyện thơ | Tục ngữ, Câu đố | Ca dao, Vè | ChèoTuồng dân gian |
Câu 3 (trang 100 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Bảng tổng hợp các thể loại văn học dân gian
Câu 4 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
a)
- Ca dao than thân thường là lời của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, vày họ là fan chịu đau thương trong hạnh phúc gia đình. Thân phận ấy thường được đối chiếu như: củ ấu gai, tấm lụa đào, hạt mưa, miếng cau khô, cái giếng...
- Ca dao yêu thương, tình nghĩa đề cập mang đến tình chúng ta cao đẹp, tình yêu lứa đôi (với phần đông cung bậc nhiều chủng loại như ghi nhớ thương, hờn giận...), tình cảm gia đình, chung thủy thủy tầm thường của nhỏ người vào cuộc sống,...
+ Ca dao yêu thương thường gắn với mọi biểu tượng như chiếc khăn, mẫu cầu,... Vì đây là những vật, đầy đủ nơi nhưng nam bạn nữ thường có nhiều kỉ niệm. Cái khăn là kỉ vật luôn luôn đi cùng người bé gái. Nó sẽ mang theo hơi ấm của người yêu. Còn chiếc cầu là nơi nam nữ hẹn hò tâm sự.
+ Ca dao trung thành còn thường sử dụng những ước lệ như cây đa, bến nước, nhỏ thuyền, gừng cay, muối mặn... Vày đó là rất nhiều hình hình ảnh vừa ngay gần gũi, rất gần gũi với người dân dã vừa biểu tượng cho sự chia li, chờ đợi hay cho rất nhiều ước muốn, khát khao về sự thủy thông thường tình nghĩa của con người. Nó còn nói lên chung tình thủy chung, son fe của bé người.
- Trong ca dao hài hước, tiếng cười từ bỏ trào là giờ đồng hồ cười hóm hỉnh, hồn nhiên vô tư nhằm mục đích "thi vị hóa" cuộc sống nghèo đói của mình. Nó là tiếng cười tiếp sức để người ta vượt lên hoàn cảnh. Trong những lúc đó giờ đồng hồ cười phê phán xã hội có mục đích đấu tranh xóm hội trẻ trung và tràn đầy năng lượng hơn. Là thành phầm của trung ương hồn lạc quan yêu đời của người lao động. Nó phát sinh ngay từ trong cuộc sống đời thường vất vả, khốn khó và ngổn ngang lo toan của người nông dân.
b) những biện pháp nghệ thuật thường áp dụng trong ca dao :
- Thường lặp lại những mô thức mở đầu : thân em, em như, cô kia, ước gì,...
- sử dụng nhiều những mô típ biểu tượng : gừng cay - muối mặn, nhỏ đò, bến đợi, ngọn đèn, tấm khăn, chiếc cầu,...
- Sử dụng phổ cập các giải pháp so sánh, ẩn dụ, cường điệu, tương phản nghịch đối lập.
- Sử dụng những thể thơ không còn xa lạ của dân gian (chủ yếu đuối là lục bát).
- Ngôn ngữ mang tính chất chất lời ăn tiếng nói mặt hàng ngày, tuy rất đời thường nhưng mang nhiều hàm nghĩa sâu sắc...
II - BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu 1 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
nhận xét về nhì đoạn diễn tả cảnh Đam Săn múa khiên cùng đoạn cuối tả hình hình ảnh và sức khoẻ của đấng mày râu trong đoạn trích Chiến chiến hạ Mtao Mxây :
Trong bố đoạn văn này, nét rất nổi bật trong nghệ thuật miêu tả nhân vật anh hùng nằm làm việc các thủ thuật sau :
- thủ thuật so sánh : Với những câu văn như "chàng múa trên cao, gió như bão. Cánh mày râu múa dưới thấp, gió như lốc", "Bắp chân con trai to bởi cây xà ngang, bắp đùi đại trượng phu to bởi ống bễ, sức phái mạnh ngang sức voi đực...".
- thủ thuật phóng đại : "Một lần xốc tới, quý ông vợt một đồi tranh", "khi nam giới múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, bố đồi tranh nhảy rễ bay tung"...
- mẹo nhỏ trùng điệp : nằm ở nội dung của những câu văn và ở cả phương pháp thể hiện. Các hành động, cũng như điểm sáng của Đam Săn hầu như được luyến láy các lần nhằm làm cho sự kì vĩ, phệ lao: "Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây", "Bắp chân cánh mày râu to bởi cây xà ngang... Đam Săn vốn ngang tàng từ trong bụng mẹ",...
dựa vào những thủ pháp đó người hero sử thi được lí tưởng hóa với sức mạnh phi thường, kia là sức mạnh của người hero vĩ đại trong lòng người dân tộc.
Câu 2 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tấn bi kịch của Mị Châu - Trọng Thủy vào chuỗi thần thoại cổ xưa An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy.
| Cái lõi thực sự lịch sử | Bi kịch được lỗi cấu | Những cụ thể hoang đường, kì ảo | Kết cục của bi kịch | Bài học tập rút ra |
| Cuộc xung đột An Dương vương vãi – Triệu Đà thời Âu Lạc | Bi kịch tình cảm (lồng vào bi kịch gia đình, quốc gia) | Thần Kim Quy; lẫy nỏ thần, ngọc trai – giếng nước; Rùa quà rẽ nước dẫn An Dương vương xuống biển | Mất tất cả -Tình yêu -Gia đình -Đất nước | Cảnh giác giữ nước, không chủ quan như An Dương Vương, không dịu dạ, cả tin như Mị Châu |
Câu 3 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật của truyện Tấm Cám là đã khắc họa được hình tượng Tấm gồm sự cách tân và phát triển về tính cách
- Ở quy trình đầu, khi chạm mặt những sự đè nén hay phần lớn khó khăn, Tấm khôn xiết thụ động, yếu đuối đuối.
- Nhưng đến quy trình tiến độ sau, Tấm đã kiên quyết đấu tranh để giành lại cuộc sống, giành lại hạnh phúc (chim tiến thưởng anh, loại khung cửi đều báo cáo dọa Cám và kết thúc truyện, Tấm sẽ buộc mẹ con Cám buộc phải nhận một kết cục xứng danh với tội trạng của mình). Ở giai đoạn này, mặc dù Tấm nhiều lần hòa mình nhưng nhân vật dụng Bụt đã không còn xuất hiện. Cầm vào đó, Tấm đã dữ thế chủ động hơn giữa những hành đụng của mình.
rất có thể nói, sở dĩ bao gồm sự phát triển về tính biện pháp như vậy là do ban đầu, Tấm chưa ý thức được thân phận của mình, những xích míc thì chưa cho tới mức căng thẳng mệt mỏi và quyết liệt. Rộng nữa, Tấm lại sở hữu sự trợ giúp của nhân trang bị thần kì đề nghị Tấm còn thụ động. Ở quy trình tiến độ sau, mâu thuẫn bắt đầu quyết liệt đẩy Tấm vào thế cần đấu tranh để giành lại cuộc sống và hạnh phúc của mình. Nó là sự thắng lợi của cái thiện trước cái ác trong cuộc sống.
Xem thêm: Bản Vẽ Đồ Án Chi Tiết Máy - Hướng Dẫn Vẽ Đồ Án Chi Tiết Máy
Câu 4 (trang 102 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tên truyện | Đối tượng cười (Cười ai?) | Nội dung cười (Cười chiếc gì?) | Tình huống gây cười | Cao trào nhằm tiếng cười “òa” ra |
Tam đại con gà | Thầy vật dụng "dốt hay nói chữ" | Sự "giấu dốt" của nhỏ người | Luống cuống khi không biết chữ "kê" | Khi thầy trang bị nói: "Dủ dỉ là chị con công..." |
Nhưng nó phải bởi hai mày | Thầy lí cùng Cải. | Tấm bi hài kịch của việc hối hận lộ cùng ăn ân hận lộ | Đã đút lót tiền ăn năn lộ mà lại vẫn bị tấn công (Cải) | Khi thầy lí nói: "... Nhưng này lại phải... Bởi hai mày!" |
Câu 5 (trang 102 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
a) những bài ca dao mở đầu bằng Thân em… hoặc Chiều chiều…
- Thân em như chiếc bàn cờ
Hễ tiến công lại xóa lúc nào cho xong.
- Thân em như miếng cau khô
Người thanh tham mỏng, người thô tham dày.
- Thân em như thể cây thông
Mùa hè tươi xuất sắc mùa đông rậm rà.
- Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
- Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về quê người mẹ mà không có đò.
- Chiều chiều lại ghi nhớ chiều chiều
Nhớ người yếm trắng dải điều thắt lưng.
Cách khởi đầu những bài xích ca dao bằng mô thức lặp như nắm này có tính năng rất các trong việc tạo ấn tượng thẩm mĩ và xúc cảm cho người đọc. Tế bào típ “thân em như…” thường gợi ra thân phận chua xót, ngậm ngùi. Còn mô típ “chiều chiều…” gợi mang đến một khoảng thời gian của nỗi nhớ.
b) các hình ảnh so sánh trong số bài ca dao vẫn học: Tấm lụa đào, củ ấu gai, chiếc khăn, ngọn đèn,…
những hình ảnh này mọi là đầy đủ hình hình ảnh rất thân thuộc trong cuộc sống đời thường hàng ngày. Nó đã được tác giả dân gian tinh lọc và nâng lên thành hầu hết hình hình ảnh nghệ thuật. Mọi hình hình ảnh này tùy thuộc theo văn bạn dạng cụ thể sẽ sở hữu được lớp nghĩa khác nhau, nhưng nhìn bao quát đều mang ý nghĩa hình tượng chỉ thân phận người thiếu phụ có số phận bất hạnh.
c) một vài bài ca dao có:
- cái khăn, loại áo :
- chồng em áo rách em thương
Chồng người áo gấm xông hương mặc người.
- Thôi thôi buông áo em ra
Để em đi buôn bán kẻo hoa em tàn.
- Nỗi nhớ của không ít đôi lứa đã yêu:
- nhớ ai hết đứng lại ngồi
Ngày đêm tơ tưởng một tín đồ tình nhân.
- Nhớ đàn ông lắm lắm nam giới ơi
Nhớ chỗ đàn ông đứng, lưu giữ nơi đàn ông nằm
Vắng đàn ông em vẫn hỏi thăm
Nào em đã vứt mấy năm cơ mà hờn!
- lưu giữ ai bé mắt lim dim
Chân đi thất thểu như chim tha mồi.
- Biểu tượng cây đa, bến nước, nhỏ thuyền:
- Cây nhiều cũ, bến đò xa
Bộ hành bao gồm nghĩa, nắng nóng mưa cũng chờ.
- Trăm năm đành lỗi hứa hò
Cây nhiều bến cũ nhỏ đò không giống đa.
- Thuyền em đậu bến Phú An
Mau đi em đợi, mau thanh lịch em chờ.
d) một số câu ca dao hài hước có đặc thù giải trí, cài đặt vui :
- Ai có tác dụng chùa bửa xuống sông
Phật nổi lổm ngổm, chuông đồng chìm theo.
- loại bống đi chợ ước Canh
Cái tôm đi trước củ hành đi sau
Con cua lạch tạch theo hầu
Cái chày rơi xuống đổ vỡ đầu nhỏ cua.
- Ngồi buồn đốt một gò rơm
Khói cất cánh nghi chết giấc chẳng thơm chút nào
Khói lên tới mức tận Thiên Tào,
Ngọc Hoàng phán hỏi, thằng làm sao đốt rơm?
Câu 6 (trang 102 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Một số câu thơ (bài thơ) của các nhà thơ trung đại hoặc tiến bộ có thực hiện văn học dân gian làm cấu tạo từ chất sáng tác:
- Câu trong Truyện Kiều :
Sầu đong càng lắc càng đầy
Ba dọn dẹp lại một ngày lâu năm ghê.
lấy ý tự câu ca dao:
Ai đi muộn dặm non sông
Để ai chứa chất sầu đong vơi đầy.
- Hoặc nhà thơ Tố Hữu viết:
Tôi đề cập ngày xưa chuyện Mị Châu
Trái tim lầm lỡ ném lên đầu.
Xem thêm: Cây Xương Rồng Có Những Đặc Điểm Nào Thích Nghi Với Môi Trường Sống Khô Hạn
Là khởi hứng từ thần thoại cổ xưa An Dương Vương với Mị Châu – Trọng Thủy.
- Truyện Thánh Gióng cũng gợi nhắc cho bên thơ Chế Lan Viên viết hai câu thơ rất thú vị trong bài Tổ quốc lúc nào đẹp cố kỉnh này chăng? :